مس و خاتم، دو عنصر ارزشمند در فرهنگ و هنر ایران، در تلفیقی بی‌نظیر به هم پیوسته‌اند تا شاهکارهایی از زیبایی و ظرافت را خلق کنند. این هنر دست‌ساز ایرانی که ریشه در تاریخ و فرهنگ غنی کشورمان دارد، امروزه به عنوان یکی از ارزشمندترین صنایع دستی ایران شناخته می‌شود.
مس، فلزی با هویت ایرانی
مس، فلزی با رنگ سرخ و درخشانی است که از دیرباز در ایران مورد توجه بوده است. این فلز علاوه بر زیبایی، خواص ضدباکتریایی و آنتی‌اکسیدانی نیز دارد که آن را برای ساخت ظروف غذا و وسایل تزئینی مناسب کرده است.
خاتم، هنری با پیچیدگی‌های ظریف
خاتم، هنری است که در آن قطعات بسیار کوچک از چوب، استخوان و فلز به صورت هندسی کنار هم قرار می‌گیرند و طرح‌های پیچیده و زیبایی را ایجاد می‌کنند. این هنر ظریف و زمان‌بر، نیازمند مهارت و دقت بسیار بالایی است.
تلفیق مس و خاتم؛ آمیزه‌ای از هنر و زیبایی
تلفیق مس و خاتم، هنر دست‌ساز ایرانی را به اوج زیبایی رسانده است. هنرمندان با استفاده از تکنیک‌های خاتم‌کاری، طرح‌های پیچیده و زیبایی را بر روی ظروف مسی ایجاد می‌کنند. این آثار هنری، علاوه بر زیبایی بصری، ارزش هنری و فرهنگی بالایی نیز دارند.
انواع محصولات مس و خاتم
محصولات مس و خاتم تنوع بسیار زیادی دارند. از جمله این محصولات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
ظروف پذیرایی: انواع مختلفی از ظروف پذیرایی مانند سینی، بشقاب، قندان و ...
-
وسایل تزئینی: گلدان، شمعدان، جعبه جواهرات و ...
-
آینه و شمعدان: آینه و شمعدان‌های مس و خاتم‌کاری شده، از جمله زیباترین محصولات این هنر هستند.
-
ست‌های هدیه: ست‌های هدیه مس و خاتم، هدیه‌ای ارزشمند برای مناسبت‌های خاص هستند.
خاتم کاری و تلفیق آن با مس، هنری اصیل با طراحی مدرن
همه ما خاتم‌کاری را از قدیم می‌شناسیم. نوعی منبت کاری که روی چوب انجام می‌شد و در نهایت نقش و نگارهای زیبایی را ایجاد می‌کرد. اما سبک جدیدتر این هنر، با جایگزین شدن مس به جای چوب ایجاد شد و با نام مس و خاتم به علاقه‌مندان صنایع دستی معرفی شد.
مس به دلیل انعطاف خوبی که دارد، به راحتی می‌تواند به اشکال دلخواه تبدیل شود و به عنوان ظروف کاربردی و یا وسایل تزئینی در منزل مورد استفاده قرار گیرد. در صنعت
مس و خاتم، خاتم‌های چوبی دست‌ساز و اماده روی ظروف مسی قرار می‌گیرد. ترکیب زیبای فلز مس و نقش و نگارهای خاتم باعث می‌شود تا این هنر اصیل و زیبا، جای خود را در دکوراسیون‌های مدرن و سنتی بیشتر از قبل باز کند.
منشا هنر مس و خاتم از کجاست؟
هنر مس و خاتم هم اکنون در بسیاری از شهرهای ایران مانند اصفهان، شیراز و تهران در حال انجام است و روز به روز به علاقه‌مندان آن اضافه می‌شود. استادان زیادی با استفاده از نوآوری‌های خود محصولاتی کاربردی‌تر ومدرن‌تر را با سبک مس و خاتم وارد بازار می‌کنند تا بتوانند تمامی نسل‌ها را با این هنر زیبا و اصیل ایرانی آشنا کنند. از نمونه آنها می‌توانیم به آینه مس و خاتم که یکی محصول کاربردی برای همه افراد است، اشاره کنیم.
برخی از آثار مس و خاتم را می‌توان در موزه‌های خارجی نیز مشاهده کرد که این نشان دهنده زیبایی این هنر اصیل ایرانی است. وجود این صنایع دستی زیبا در هر منزلی نشان دهنده علاقه افراد داخل آن منزل به هنرهای سنتی و صنایع دستی است.
تفاوت مس و خاتم با خاتم کاری چیست؟
این سوالی است که بسیاری از علاقه‌مندان به
صنایع دستی به دنبال پاسخش می‌گردند. در هنر
خاتم‌کاری همه چیز از جنس چوب است. بدنه اصلی کار در این صنعت، انواع چوب‌هایی است که قطعات خاتم روی آن قرار گرفته‌اند. این هنر را در بسیاری از وسایل چوبی مانند ساعت، قاب، جعبه‌های مختلف و حتی میز و صندلی‌ها می‌توانید ببینید. خاتم‌هایی که روی چوب چسبانده می‌شوند، می‌توانند از جنس چوب آبنوس، فوفل، تبریزی، افرا، نارنج، عناب، بقم یا گردو و همچنین ممکن است از جنس چوب یا استخوان شتر یا اسب و حتی عاج باشند.
اما در مس و خاتم، خاتم‌هایی که ساخته شده، روی سطوح مسی چسبانده می‌شوند. بنابراین می‌توان گفت که طرح و نقش کلی این ظروف یکسان، اما سطح زیر آنها با یکدیگر متفاوت است. هردوی این محصولات هم جنبه تزئینی و هم کاربردی دارند.
اصفهان مهد محصولات مس و خاتم
صنایع دستی اصفهان بسیار معروف هستند و در این زمینه تاریخچه طولانی و درخشانی دارد. هنر مس و خاتم نیز چندین سال است که توسط هنرمندان برجسته خاتم‌کاری روی کار آمده و طرفداران زیادی پیدا کرده است. در بسیاری از بازارهای سنتی اصفهان می‌توانید ظروف خاتم و مس را با کیفیت بالا تهیه کنید. در این مراکز خاتم کارانی برجسته مشغول به ساخت این ظروف هستند.
طراحی و ساخت ظروف مس و خاتم اصفهان
برای ساخت
ظروف مس و خاتم از
زیباترین صنایع دستی اصفهان نیاز به انجام مراحلی است که افراد با تجربه در این زمینه با آنها آشنا هستند. برای درست کردن این ظروف به وسایل مختلفی مانند انواع چوب، استخوان، فلزات، لاک، سریشم، صدف، چکش، سوهان، گاز انبر، ظرف رنگرزی، قلم مو، قیچی مخصوص، سمباده، نخ پرک و ... نیاز خواهید داشت. سپس مراحل زیر برای درست کردن آنها باید طی شود:
مراحل ساخت خاتم
اولین کاری که برای ساخت ظروف مس و خاتم باید انجام دهید، آماده کردن قطعات خاتم است که با اشکال و طرح‌های مختلف برش خورده و جنسی از چوب، عاج یا استخوان دارند. مراحل ساخت خاتم‌ها شامل موارد زیر هستند:
1. برای ساخت خاتم باید قطعات نازک چوب، عاج و استخوان... را آماده کنید.
2. فرد خاتم‌کاری روی ورق‌های آماده شده، طرح مورد نظرش را می‌کشد.
3. با استفاده از ابزارهای مخصوص و طول و قطری مشخص برش‌هایی به شکل قطعات مثلثی روی این ورقه‌ها ایجاد می‌شود.
4. سپس با سوهان‌کاری اضلاع اشکال ایجاد شده صاف و آماده ایجاد الگو خواهد شد.
5. خاتم‌کار با استفاده از قطعات نازکی که ایجاد کرده باید یک الگوی پیچیده را خلق کند.
6. در این مرحله قطعات خاتم ایجاد شده توسط سریشم (چسب مخصوص) در کنار هم چسبانده شده و با نخ محکم می‌شوند. اینکار باعث ایجاد پره‌‌هایی از خاتم خواهد شد.
7. پس از خشک شدن این قطعات، نخ جدا شده و قطعات خاتم در کنار هم باقی می‌مانند و در نهایت اضلاعی که وجود دارد، سوهان‌کاری می‌شود.
8. در این مرحله باید یک 6 ضلعی منظم ایجاد شود که شبیه به ستاره است.
9. سپس طرح ایجاد شده نهایی را زیر فشار و پرس قرار داده و با انجام مراحل دیگر آن را به عنوان طرح اولیه خاتم آماده می‌کنند.
نصب خاتم روی مس
اکنون صفحات خاتم آماده شده و باید روی ظروف مسی چسبانده شوند. برای این مرحله باید مسیر زیر طی شود:
1. ظرف مسی مورد نظر را انتخاب و خاتم‌های آماده شده توسط خاتم‌کاران روی آن قرار می‌گیرد و تزئینات زیبایی ایجاد می‌شود.
2. اگر قطعات خاتم به صورت تک به تک باشند، هنرمند خاتم کار باید ابتدا با ابزار مخصوص طرح را روی ظرف مسی ایجاد کند و پس از آن خاتم‌ها را یک به یک در مکان مخصوص خود بچسباند.
3. هنرمند خاتم‌کار باید نصب خاتم‌ها را تنها در برخی از قسمت‌های ظرف انجام می‌دهد و بخشی از مس باید در معرض دید قرار بگیرد تا زیبایی آن مشخص شود.
پوشش روی خاتم‌ها و اتمام کار
پس از سوار شدن خاتم‌ها روی سطح ظرف مسی، باید آنها را صیقل داده و پوششی را برایشان انتخاب کرد تا در طولانی مدت از آنها محافظت کند. مراحل زیر مربوط به اتمام کار ساخت ظروف مس و خاتم است:
1. پس از کنار هم قرار دادن قطعات خاتم روی سطح مس، باید آن را صیقل بدهند تا کاملا صاف شوند و هیچ‌گونه برجستگی روی آنها دیده نشود.
2. با استفاده از دستگاه چرخ، قسمت‌های مسی ظروف چرخکاری می‌شود.
3. در نهایت روی ظرف، پلی استر پاشیده و پس از خشک شدن آماده مصرف می‌شود.
مس و خاتم روی چه ظروفی قابل اجراست؟
خاتم کاری معمولا روی هر سطح مسی می‌تواند انجام شود، به عنوان مثال در ظروف کاربردی و پذیرایی از مهمانان مانند قندان‌های خاتم کاری یا شکلات خوری مس و خاتم بدون پایه، همچنین ظروفی که برای تزئین منازل و دیوارهای به کار می‌رود مانند تابلوی مس و خاتم یا حتی ظروفی که به عنوان تزئین روی میز قرار می‌گیرد مانند گلدان مس و خاتم مدل شلغمی و تنگ درب دار مس و خاتم مدل موشکی را می‌توانیم در بین این ظروف ببینیم.
موارد استفاده از ظروف مس و خاتم
در ظروف مس و خاتم شاهد ترکیب رنگی فوق‌العاده خواهید بود که تقریبا 10 طیف مختلف را شامل می‌شود. به همین دلیل است که می‌توانید از آن به عنوان یکی از تزئینات منزل خود استفاده کنید. هنر مس و خاتم را می‌توانید در بسیاری از دکوراسیون‌های داخلی منزل، نشیمن، راهرو، تزئینات مربوط به اماکن تاریخی مذهبی و همچنین کاخ‌های معروف مانند سعدآباد و مرمر ببینید.
نکاتی که زمان خرید ظروف مس و خاتم باید به آن توجه کنیم
خرید ظروف مس و خاتم برای افرادی که تجربه زیادی در زمینه استفاده از محصولات صنایع دستی ندارند، ممکن است کمی چالش برانگیز باشد. مطمئنا پرداخت مبالغی بالا برای کالاهای غیراورجینال که ارزش معنوی ندارد، برای هیچکس خوشایند نیست. بنابراین بهتر است قبل از خرید، چند ویژگی کلی را در محصول مورد نظرتان در نظر بگیرید:
-
یکنواختی رنگ و مصالح را روی قسمت خاتم کاری شده ظرف مورد نظرتان بررسی کنید.
-
در قسمت‌های خاتم‌کاری شده نباید فضای خالی وجود داشته باشد و تمام سطح کار کاملا صاف و یکدست باشد.
-
به هیچ عنوان نباید اثری از ترمیم روی ظرف وجود داشته باشد.
-
ابعادی که در طرح‌های ظرف مورد نظرتان قرار داده شده باید همسان، قرینه و یک اندازه باشند.
-
سعی کنید محصولاتی را انتخاب کنید که دارای اشکال هندسی ریزتر و ظریف‌ترند. این محصولات از نظر هنری ارزشمندتر هستند و البته قیمت بالاتری هم دارند.
-
تمام سطح ظرف مورد نظر شما باید با استفاده از لاک مخصوص یا پلی استر پوشیده شده باشد، تا هوا به داخل آن نفوذ نکرده و مشکلاتی مانند سیاه شدن یا پوسیدگی در آن رخ ندهد.
قیمت مس و خاتم
از آنجایی که محصولات و
ظروف مس و خاتم (Khatam Copper) با کمک نیروی انسانی تولید می‌شوند و پای هیچ ماشین و طرح از پیش تعیین شده‌ای در میان نیست، بنابراین نباید انتظار قیمت‌های پایینی را از این محصولات داشته باشیم. مطمئنا ارزش معنوی این وسایل به قدری است که نمی‌توان رقمی را برایش تعیین کرد و هزینه دریافت شده در قبال وسایل استفاده شده و زحماتی است که هنرمندان برای تهیه آن کشیده‌اند.
در نهایت آنچه که باعث تفاوت قیمت در این محصولات می‌شود، استفاده از قطعات متفاوت و ظرافت کار است. هرچه این قطعات کوچکتر، ابعاد ظرف بزرگتر و قدمت محصول بیشتر باشد، محصول نهایی ارزش بیشتر و قیمت بالاتری را خواهد داشت.
نگهداری از محصولات مس و خاتم
اگر در منزل خود از وسایل تزئینی یا مصرفی مس و خاتم استفاده می‌کنید، بهتر است چند نکته را در مورد نگهداری از آنها و افزایش طول عمرشان در نظر داشته باشید:
• محصولات مربوط به مس و خاتم نباید با هیچ ماده شوینده‌ای شسته شود، استفاده از یک دستمال، برای تمیز کردنشان کافی است.
• سعی کنید این وسایل را در مکان‌هایی قرار دهید که نور خورشید، گرما و رطوبت به آن وارد نمی‌شود.
• ظروف مس و خاتم نسبت به رطوبت حساب هستند و ممکن است به دلیل واکنش مس و اکسیژن سطحشان سیاه شود، بنابراین حتما از وجود یک لایه پلی‌استر روی آن مطمئن شوید.
• برخورد هرگونه مواد مانند الکل، سرکه، عطر لوازم آرایشی با سطح این ظروف ممکن است لایه پلی‌استر آن را از بین ببرد.
• مس یک فلز منعطف است، بنابراین وارد کردن ضربه به سطح ظرف یا قرار گرفتن آن در زیر فشار ممکن است شکلش را تغییر دهد.
خواص ظروف مس و خاتم برای سلامتی
احتمالا شما هم از اثرات برخی از فلزات روی سلامت بدن اطلاعاتی را شنیده‌اید. این موضوع در مورد مس نیز وجود دارد. زمانی که شما از ظرف مسی استفاده کنید، می‌توانید تاثیر آن را در بدن خود ببینید. به عنوان مثال استفاده از یک لیوان مس و خاتم برای آب خوردن، بهترین انتخاب برای بهره‌مند شدن از خواص آن است:
• جلوگیری از دردها و گرفتگی‌های حاصل از مشکلات التهابی
• بهبود آرتروز
• حفاظت از بدن در برابر عوامل بیماری‌زای باکتریایی
• جلوگیری از ایجاد جوش و بیماری‌های پوستی
• درخشان شدن پوست
• از بین بردن باکتری‌های داخل آب که باعث بیماری‌هایی مانند اسهال، یرقان و اسهال خونی می‌شوند.
• تقویت گوارش
• کاهش دهنده چربی
• توقف رشد توده‌های سرطانی
• جلوگیری از کم خونی
• کمک به بهبود عملکرد معده
• کاهش کلسترول بد خون و سلامت قلب
• کاهش حملات قلبی
• بهبود سرماخوردگی و سرفه
خرید مس و خاتم اصفهان از فروشگاه صنایع دستی نیکان تجارت
فروشگاه صنایع دستی نیکان تجارت هاشمی، مدت زیادی است که در زمینه فروش محصولات صنایع دستی فعالیت کرده و تولید و فروش آن را برعهده دارد. کلیه محصولاتی که در این فروشگاه موجود است، هنر دست ایرانیان بوده و به شکلی اصیل و اورجینال به فروش می‌رسند.
آنچه که نیکان تجارت هاشمی را از دیگر فروشگاه‌های اینترنتی صنایع دستی متمایز می‌کنید، هویتی است که برای محصولاتش در نظر گرفته است. تمام محصولات موجود در این فروشگاه با ضمانت‌نامه 5 ساله در اختیار شما قرار خواهند گرفت و این موضوع خیالتان را بابت اجناسی که خریداری می‌کنید، راحت خواهد کرد. محل تولید محصولات مس و خاتم نیکان تجارت هاشمی، در شهر اصفهان بوده و توسط هنرمندان برجسته و توانا در این زمینه ساخته شده‌اند.
جمع‌بندی
مس و خاتم، هنر اصیل ایرانی است که با تلفیق زیبایی و ظرافت، شاهکارهایی بی‌نظیر را خلق کرده است. این هنر دست‌ساز، علاوه بر زیبایی، ارزش هنری و فرهنگی بالایی نیز دارد. اگر به دنبال یک هدیه خاص و ارزشمند هستید یا می‌خواهید به خانه خود زیبایی ببخشید، محصولات مس و خاتم انتخابی مناسب برای شما هستند.
